OBAM verliest glans

Het Financiële Dagblad laat weten dat het BNP Paribas OBAM fonds, het paradepaardje van de Nederlandse beleggingsfondsen, te kampen heeft met een sterke uitstroom van geld. Het afgelopen jaar hebben beleggers bijna een miljard euro aan het fonds onttrokken. Daarmee is het fonds bijna een derde van zijn vermogen kwijtgeraakt.

Nieuw management

De voor de hand liggende reden voor deze uitstroom is dat Rolf Stout, de man die meer dan twintig jaar het fonds beheerde, op 1 december vorig jaar het stokje heeft overgedragen aan Peter Ranty, de nieuwe beheerder. Bij een wisseling van de wacht trekken (vooral professionele) beleggers vaak hun geld terug, omdat zij een nieuwe beheerder eerst willen zien presteren alvorens hun geld aan hem toe te vertrouwen. Zij weten ook dat het een succesvolle fondsbeheerder zelden lukt om een even succesvolle opvolger klaar te stomen.

In het FD stelt BNP Paribas echter dat de uitstroom niet komt door het nieuwe management. De uitstroom was voor de aankondiging van het vertrek van Stout al omvangrijk. En zou daarna niet erger zijn geworden. De oorzaak zou eerder moeten worden gezocht in de moeilijke marktomstandigheden. Dat is geen plausibele verklaring. Bij andere fondsen leiden de marktomstandigheden niet tot zulke grote uitstroom. Er lijkt meer aan de hand.

Matig decennium

Wellicht beginnen beleggers zich te realiseren dat OBAM eigenlijk al een tijd niet goed presteert. Fondsbeleggers zijn op de korte termijn gefocust en kijken vooral naar het rendement over de afgelopen 1, 3 en 5 jaar. Per eind 2010 bleef het rendement van OBAM over al deze periodes achter bij de benchmark, de MSCI World Index. OBAM heeft de afgelopen jaren bijzonder slecht gepresteerd: een achterstand van 9% in het jaar 2010 en maar liefst 12% per jaar over de afgelopen drie jaar. Gaan we iets verder terug in de tijd dan komt OBAM ogenschijnlijk beter uit de bus. Over de afgelopen tien jaar versloeg het de MSCI World Index met gemiddeld 0,6% per jaar. Een knappe prestatie. Maar dit lijkt mooier dan het is. Want het gaat hier om het rendement dat niet gecorrigeerd is voor risico. En OBAM is een stuk risicovoller dan de index. Bovendien vergelijkt OBAM zich met een zelf gekozen benchmark (de MSCI World Index) die volstrekt niet representatief is voor waar het fonds in belegt. Appels en peren dus. Ga je de beleggingsresultaten van OBAM hiervoor corrigeren dan is de enige conclusie dat het fonds sterk tekortschiet. In ieder geval over het afgelopen decennium.

Twee gezichten

OBAM is een fonds met twee gezichten. In de jaren negentig van de vorige eeuw presteerde het uitstekend, tenminste als je het resultaat afzet tegen een niet representatieve index. In de eerste tien jaar van deze eeuw was de prestatie, zoals gezegd, middelmatig. Dat het na een tijd van goede prestaties op een gegeven moment bergafwaarts gaat is niet verwonderlijk. Zo gaat het bijna altijd. Het lukt nou eenmaal vrijwel niemand om op echt lange termijn de kudde steeds weer voor te blijven. Het fenomeen van de twee gezichten kan ook goed verklaren waarom OBAM in reclame-uitingen de laatste tijd terugvalt op het rendement op de hele lange termijn.