Kosten pensioenfondsen te rechtvaardigen?

Uit onderzoek van actuarieel adviesbureau Lane, Clark & Peacock (LCP) blijkt dat bij Nederlandse pensioenfondsen de uitvoeringskosten (administratie etc.) vorig jaar zijn gedaald maar de kosten van vermogensbeheer sterk zijn gestegen. De vermogensbeheerkosten zijn gestegen van €3 miljard in 2011 naar €4,5 miljard in 2012. Ofwel van 0,38% naar 0,53% van het beheerd vermogen. En dit is zonder rekening te houden met de transactiekosten die bij het beheer van het vermogen zijn gemaakt.

Prestatievergoeding

Een verklaring voor de hogere vermogensbeheerkosten is dat de toegenomen transparantie kosten zichtbaar maakt die eerder buiten beeld bleven. Maar volgens LCP en de pensioenfondsen zelf is de voornaamste verklaring dat er veel hogere prestatievergoedingen aan vermogensbeheerders zijn betaald. Prestatievergoedingen zijn afhankelijk van het rendement. En in 2012 zijn hoge rendementen behaald: gemiddeld 13,6%, volgens LCP. De hoge prestatievergoedingen die zijn betaald zijn dus eigenlijk goed nieuws, volgens de pensioenfondsen.

Markt zat mee

Maar is dit wel zo? Het is zonder meer waar dat de pensioenfondsen in 2012 mooie rendementen hebben behaald. Maar dat was vooral te danken aan de gunstig gestemde financiële markten: vorig jaar steeg de MSCI World Index 14,7% en de MSCI Europe Index 18,1%. Het rendement op euro staatsobligaties was meer dan 10% en euro bedrijfsobligaties boekten bijna 13% winst.

Een rendement van ruim 13% was dus wel te verwachten. Daar waren geen bijzonder goede (actieve) beleggingsbeslissingen voor nodig. Een simpele portefeuille van breed gespreide indexfondsen had tegen lagere kosten waarschijnlijk minimaal even goed gepresteerd.

Redelijk & billijk

Hoge kosten maken voor vermogensbeheer is alleen te billijken als daarmee consistent een beter beleggingsresultaat (rendement t.o.v. risico) wordt gerealiseerd dan de relevante benchmark (veelal een index), met nadruk op het woord relevant. Alleen dan wordt waarde toegevoegd.

Voor een beter inzicht in de prestaties van pensioenfondsen zou het dan ook goed zijn als zij naast inzage in de kosten van vermogensbeheer ook de prestaties van de door hen ingeschakelde vermogensbeheerders vergelijken met een relevante benchmark en openbaar maken. Dan wordt zichtbaar of de beheer- en prestatievergoedingen die pensioenfondsen betalen wel of niet tot extra rendement leiden en te rechtvaardigen zijn.