Betalen voor advies is goed

Nu is het nog zo dat banken en vermogensbeheerders provisie ontvangen voor de beleggingsfondsen en andere financiële producten die zij aan hun klanten verkopen. Hierdoor hebben zij een sterke prikkel om producten te verkopen waar zij veel aan verdienen. Dit zijn echter zelden de producten waar de klant het beste mee is gediend. Leven van provisies botst met het handelen in het belang van de klant. Daarom is minister van Financiën De Jager vastbesloten deze provisies af te schaffen.

Nieuw verdienmodel

Banken en vermogensbeheerders moeten dus op zoek naar een nieuw verdienmodel. Maar daar worstelen ze enorm mee. De klant zal namelijk voor advies moeten gaan betalen. Bijvoorbeeld via een percentage van het beheerd vermogen, een vast bedrag per jaar of een uurtarief. Het probleem is echter dat Nederlandse beleggers niet gewend zijn (zichtbaar) voor beleggingsadvies te betalen. Uit onderzoek dat Fondsnieuws met VODW heeft uitgevoerd blijkt dan ook dat beleggers maar beperkt hiertoe bereid zijn. De bedragen die consumenten bereid waren te betalen voor beleggingsadvies zijn aanzienlijk lager dan waar de adviseurs aan zitten te denken. Bovendien geven beleggers aan dat zij bij betaling voor advies hun adviseur kritischer zullen beoordelen en minder van hun diensten gebruik zullen maken.

Te duur

Dat banken en vermogensbeheerders vrezen voor hun inkomsten is dus wel te begrijpen. Daarom proberen zij deze afschaffing (achter de schermen) tegen te houden. Eén van hun argumenten daarbij is dat beleggingsadvies voor veel mensen te duur wordt. Vooral beleggers met een kleine beurs hebben straks geen toegang meer tot een adviseur en zijn aangewezen op execution only kanalen.

Doe het zelf

Dit zit er inderdaad dik in. Maar het is de vraag of dit erg is. In de eerste plaats blijkt uit een recent onderzoek (van vermogensbeheerder Schroders) dat de meeste Nederlandse beleggers doe-het-zelvers zijn. In Nederland, meer dan in de ons omringende landen, laten maar weinig beleggers zich door hun bank adviseren. Voor veel beleggers verandert er dus niets.

In de tweede plaats is het zeer de vraag of beleggingsadvies zoals we dat nu kennen toegevoegde waarde heeft. Uit onderzoek is regelmatig gebleken dat beleggers die de adviezen van banken en vermogensbeheerders opvolgen meestal slechter presteren dan beleggers die dat niet doen. De belangrijkste oorzaak hiervan is dat leven van provisies aanzet tot ‘advies’ dat meer in het belang van de bank is dan de klant. Advies is niet zozeer advies als wel verkoop. Dan is geen advies vaak beter.

En in de derde plaats zou de afkeer van betaling voor advies tot gevolg kunnen hebben dat beleggers (noodgedwongen) terugvallen op beleggingsproducten en -strategieën die zich kenmerken door hun eenvoud, transparantie en lage kosten. Die zijn immers voor iedereen goed te begrijpen, ook zonder adviseur. Dit zou een prima ontwikkeling zijn.

Toegevoegde waarde

In het algemeen geldt dat als bedrijven iets aanbieden dat toegevoegde waarde heeft, mensen dat veelal wel inzien en ook bereid zijn ervoor te betalen. Het feit dat beleggers niet (veel) willen betalen voor beleggingsadvies laat zien dat ze weten, of in ieder geval aanvoelen, dat de toegevoegde waarde ervan gering is. De afschaffing van provisies en de omschakeling naar betaald advies betekent dat beleggingsadviseurs hun toegevoegde waarde straks duidelijk zullen moeten maken aan de klant. Dat is een goede zaak.