Belasting op beleggen: de stand van zaken

Tot en met het jaar 2000 had Nederland naast de inkomstenbelasting ook een vermogensbelasting. Inkomsten uit vermogen (rente, dividend, huur etc.) werden met inkomstenbelasting belast. Het maximum tarief was 60%. En de waarde van het vermogen werd met vermogensbelasting belast. Het tarief was 0,7%.

2001: de introductie van 3 boxen
In 2001 is de vermogensbelasting opgeheven en is de inkomstenbelasting aangepast naar het systeem met de drie boxen. In box 3 worden de inkomsten uit sparen en beleggen belast. Juridisch gezien is dit geen vermogensbelasting. Formeel worden immers de inkomsten uit vermogen belast, niet de waarde van het vermogen. Maar omdat de inkomsten fictief worden vastgesteld (en er niet naar de werkelijke inkomsten wordt gekeken) is het effectief wel een belasting over de waarde van uw vermogen. Betaalt u 30% belasting over een fictief rendement van 4%, dan betaalt u feitelijk 1,2% belasting over de waarde van uw vermogen.

De extreem lage rente was een gamechanger
Dit werkte prima, tot de centrale banken na de kredietcrisis in 2008 besloten de rente te verlagen naar een niveau dat in de geschiedenis nog nooit was voorgekomen. In 2012 ging de rente van de Europese Centrale Bank rente voor het eerst naar 0%. Daarna is de rente tien jaar nul of negatief geweest, om pas weer in 2022 boven nul uit te komen.

Het experiment met een extreem lage rente was funest voor de belastingheffing in box 3. Die was gebaseerd op een fictief rendement van 4% terwijl de spaarrente om en nabij de 0% was. Daar kwamen belastingbetalers tegen in opstand. En in 2021 kwam de Hoge Raad tot de conclusie dat het fictieve rendement in strijd was met het eigendomsrecht en het discriminatieverbod in het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens (EVRM). Volgens de Hoge Raad mag je wel belasting heffen op basis van een fictief rendement, maar het fictieve rendement moet dan wel (min of meer) in lijn zijn met het werkelijke rendement. Het mag niet (veel) hoger zijn.

De huidige stand van zaken
Sindsdien worstelen het ministerie van Financiën en de belastingdienst met de vraag hoe het nu verder moet. Diverse keren zou er duidelijkheid worden geboden, maar die is er nog steeds niet. De laatste stand van zaken is dat de bestaande manier van belasting heffen op basis van een fictief rendement voorlopig blijft bestaan, maar dat er een ‘tegenbewijsregeling’ komt. Als u achteraf kunt aantonen dat u (op uw hele vermogen, dus sparen en beleggen bij elkaar) minder rendement heeft behaald dan het fictieve rendement, dan betaalt u alleen belasting over het lagere, werkelijk behaalde rendement.

Meesman Rentefonds
Voor beleggers in het Rentefonds lijkt de tegenbewijsregeling een positieve ontwikkeling. Maar dat weten we pas zeker als de nieuwe belastingregels definitief zijn. Daar moeten we nog even op wachten. Dit geldt echter alleen als u als particuliere belegger met een Meesman Beleggingsrekening in het Meesman Rentefonds belegt en de waarde van uw vermogen meer is dan €57.000 per persoon (de vrijstelling in box 3). In alle andere gevallen (u heeft een zakelijke rekening, een Pensioenrekening of uw vermogen is minder dan €57.000 per persoon) betaalt u geen box 3 belasting.

Let op: de informatie in dit artikel is onze interpretatie van de huidige stand van zaken m.b.t. de box 3 belasting. Hoe het er precies uit gaat zien is nog niet duidelijk. De verwachting is nu dat pas in het eerste kwartaal van 2025 meer bekend wordt gemaakt. Zodra we meer weten, zullen wij het met u delen. Aan dit artikel kunt u geen rechten ontlenen. Voor meer informatie adviseren wij u een belastingadviseur te raadplegen.