20% rendement niet geloofwaardig

Het Centraal Planbureau (CPB) bestaat deze week 65 jaar. In die tijd heeft het respect en waardering geoogst. Maar ook kritiek. Die was vooral gericht op de macro-economische modellen die er met hun voorspellingen toch geregeld naast zaten. Het probleem met modellen is dat ze gebaseerd zijn op wat het verleden ons heeft geleerd. En hoewel de geschiedenis zich regelmatig herhaalt, is het meestal niet op precies dezelfde manier. Het doortrekken van het (recente) verleden naar de toekomst is dan ook een hachelijke zaak.

Beleggingsfondsen

Bij beleggingsfondsen is het net zo. Wie kijkt naar prestaties uit het (recente) verleden en die doortrekt naar de toekomst, komt veelal bedrogen uit. Het rendement over de afgelopen drie, vijf of zelfs tien jaar zegt weinig over de komende drie, vijf of tien jaar. Zoals in wetenschappelijk onderzoek al vaak is aangetoond. Het is gevaarlijk om ervan uit te gaan dat behaalde rendementen zich in de toekomst zullen herhalen. Soms gebeurt het maar meestal niet.

20% rendement

Kijk bijvoorbeeld naar beleggingsfondsen die een tijd heel goed presteren. Van zo’n mooie track record wordt in de marketing dankbaar gebruik gemaakt. De suggestie is duidelijk: kijk eens hoe goed wij het doen. Beleg bij ons en ook jij kunt in de toekomst zo’n rendement behalen. Sommige fondsen gaan zelfs zover dat zij dit concreet maken. Zo stelt Skagen Global, een Noors aandelenfonds dat een tijd bijzonder goed heeft gepresteerd, dat zij streven naar een rendement van 20 procent per jaar. En zij presenteren hun beleggingsresultaat op een manier die suggereert dat dit ook mogelijk is.

Alarmbellen

Bij dit soort beweringen moeten er alarmbellen gaan rinkelen. Het doet mij denken aan het verhaal van Cisco, een Amerikaanse IT-bedrijf, dat in de jaren negentig ontzettend hard groeide. Beleggers gingen er vanuit dat Cisco de fenomenale groei kon volhouden en kende het bedrijf in het jaar 2000 een marktwaarde toe van $ 500 miljard. Het was heel even het grootste bedrijf van de wereld. In maart 2000 steeg de koers-winstverhouding van het aandeel tot maar liefst 200, waar tussen de 10 en 20 ‘normaal’ is. 45 analisten hadden voor het aandeel een koop advies. 1 analist hield het op houden. De afloopt laat zich raden. Niet lang daarna ging 90 procent van de beurswaarde van Cisco in rook op.

Burton Malkiel

In april 2000 schreef Burton Malkiel, hoogleraar aan Princeton University en auteur van vele boeken over beleggen, in de Wall Street Journal een artikel waarin hij het gevaar van extrapoleren treffend illustreerde. Op basis van de verwachtingen van beleggers zou Cisco met een rendement van 15% per jaar (wat toen als bescheiden werd gezien) over 20 jaar groter zijn dan de omvang van de hele Amerikaanse economie. ‘Onwaarschijnlijk’ voegde hij er met gevoel voor understatement aan toe.

Hoogmoed

Terug naar Skagen Global. Het fonds heeft nu een omvang van 3,6 miljard euro. Eenzelfde soort rekensommetje als Burton Malkiel destijds maakte, leert dat met een rendement van 20% per jaar dit beleggingsfonds over 30 jaar meer waard is dan de hele Noorse aandelenbeurs en economie. En over zo’n 50 jaar overtreft het de marktkapitalisatie van alle Europese beurzen bij elkaar opgeteld. Om enkele jaren later ook het bruto binnenlands product van heel Europa achter zich te laten. ‘Onwaarschijnlijk’ zou ook hier een grote understatement zijn.