Expres verliezen

Het is een van de lastigste vragen bij beleggen: wanneer zijn beleggingsresultaten, goede en slechte, aan kunde toe te schrijven en wanneer aan geluk? Veel mensen zijn van mening dat het heel moeilijk is om met zekerheid te kunnen zeggen of iets het resultaat is van geluk of kunde. Wetenschappers proberen het tegenwoordig met behulp van de zogeheten False Discovery Rate. Een statistische techniek die dient om statistisch significante uitkomsten te onderscheiden van uitkomsten die het resultaat zijn van willekeur. Maar Michael Mauboussin, beleggingsstrateeg bij de Amerikaanse vermogensbeheerder Legg Mason en hoogleraar finance aan Columbia University, bedacht hier onlangs iets nieuws op.

Twee keer nadenken

In zijn nieuwe boek Think Twice stelt Michael Mauboussin dat ondanks goede bedoelingen de harde werkelijkheid is dat we allemaal continu slechte beslissingen nemen of verkeerde keuzes maken. Niet alleen bij beleggen. Maar ook bijvoorbeeld als ondernemers en in ons dagelijks leven. Dat doen we uiteraard niet met opzet. Maar verstandige beslissingen nemen blijkt heel moeilijk. Waarom? Omdat de manier waarop onze hersenen werken - onze manier van denken - niet opgewassen is tegen de complexe realiteit van de situaties waarin wij beslissingen moeten nemen. In ingewikkelde situaties vallen wij (onbewust) terug op eenvoudige denkpatronen die het nemen van betere beslissingen in de weg staan. Zelfs als we denken dat we logisch bezig zijn. De oplossing? Twee keer nadenken voordat we een beslissing nemen. In het boek legt hij uit hoe dit te doen en de gangbare valkuilen te ontlopen.

Expres verliezen

In zijn boek komt Michael Mauboussin ook met een aardig idee om geluk van kunde te kunnen onderscheiden. De vraag die hij stelt is: kan je met opzet verliezen? Een schaak grootmeester zal in principe altijd van een beginnend schaker winnen maar kan ervoor kiezen om zo slecht te spelen dat hij van iedereen verliest. Het is daarentegen onmogelijk om expres keer op keer van een gokautomaat (fruitautomaat) te verliezen omdat de uitkomsten puur en alleen door willekeur worden bepaald. Bij de eerste kan je dus zeggen dat er sprake is van kunde. In het tweede geval niet.

Ariel Investments, een Amerikaanse vermogensbeheerder, zag hier wel wat in en besloot – met een knipoog – de proef op de som te nemen. Konden hun medewerkers expres verliezen? Het bedrijf vroeg begin dit jaar 71 van haar medewerkers om tien aandelen te selecteren die in het tweede kwartaal van 2009 slechter zouden presteren dan de index. Slechts 19 van de 71 medewerkers is het gelukt. De overige 52 medewerkers (73 procent) probeerden expres te verliezen maar konden dat niet. Het gemiddelde rendement van de ‘verliezende’ portefeuilles was 30 procent, twee keer zoveel als het marktrendement. Kortom, met opzet verliezen is zo makkelijk nog niet. Ook niet voor deskundigen.

Meer geluk dan kunde

Volgens John Rogers, van Ariel Investments, is de les dat ‘korte termijn schommelingen in aandelenkoersen meer een functie van geluk dan kunde zijn’. Een vreemde conclusie. Het gaat hier immers niet om de schommelingen van aandelenkoersen maar om het vermogen van mensen om slecht presterende aandelen van tevoren te kunnen identificeren. Dat is wat anders.

De conclusie die je wel uit dit experiment kan trekken is dat bij beleggen met opzet verliezen moeilijk is. In ieder geval op korte termijn. En dat dit volgens de test van Mauboussin betekent dat bij (korte termijn) beleggingsresultaten geluk een grotere rol speelt dan kunde. Een andere vermogensbeheerder die het artikel las voegde er nog een conclusie aan toe: dat het makkelijker is om een schaak grootmeester te identificeren dan een kundige vermogensbeheerder.